VİSKOZLUK - AKIŞKANLIK -VİSKOZİMETRE

Viskozluk Bir maddenin akışını yavaşlatan bir özelliktir. Sıvı yakıtları, yağlama yağlarını, boyaları ve diğer birçok maddeleri karakterize etmekte kullanılan bir özelliktir. Viskozluğun tersine de akışkanlık denir. Viskozite büyüdükçe akışkanlık azalır. Viskozite (viskozluk) genel olarak sıvı ve gaza uygulandığı halde, katılara da uygulanır. Gazların viskozitesi çok az, katıların viskozitesi çok fazla, sıvıların viskozitesi ise sıvının cinsine ve sıcaklığa bağlı olarak geniş aralıklarda değişir.

Sıcaklığın artması ile sıvılarda viskozite katsayısı küçülür, gazlarda ise artar.
Viskozite ile ilk uğraşanlardan biri Poıseuille'dir. Bunun bulduğu sonuçlar hekimler (doktorlar) için önemlidir. İnsandaki kan damarlarının uzunluğu arz çevresini iki defa saracak kadar uzunluktadır. İşte çok ince damarlardan t müddetinde ne kadar kanın geçtiği;
p= Basınç farkı t= zaman l= kapiller (ince boru) boyu r= yarıçap h= viskozite

formülüyle bulunabilir. Kanın viskozitesi suyun viskozitesinin 5-6 mislidir.
Organizmada faaliyet başlayınca organizmaya gelen kanın da fazlalaşması gerekir. Formülden anlaşılacağı gibi V, yani kan miktarı, r, p, t ile orantılıdır. Kalp basıncını arttırdığı zaman p artar ve kan miktarı da artmış olur. Fakat yalnız p değişmesi olmaz aynı zamanda organizma kepiller borularının r yarı çapını da genişletir.
Yoğunluğu (d), yarı çapı (r) olan bir kürenin, yoğunluğu (dl) olan bir sıvı içindeki yerçekimi kuvvetine bağlı olarak, düşüşünden faydalanarak viskozite katsayısı hesaplanabilir.
Bu formüle Stokes Formülü denir. Bu formül meteorolojide su damlacıklarının hızlarının bulunmasında da kullanılır.
Belli sıcaklıktaki ve miktardaki bir sıvı yağın, akış zamanının aynı miktardaki ve 20°C'deki suyun akış zamanına oranına Engler viskozitesi denir.
Belli bir sıcaklıktaki bir akışkanın, mutlak viskozitesinin akışkanın yoğunluğuna bölünmesinden, Kinematik viskozite katsayısı elde edilir. Bu katsayının CGS sistemine göre birimi stokestir.
Petrol sanayiinde viskozite önemlidir. Bir petrol ürününün borudan akıp akmayacağı, pompalanıp pompalanmıyacağı ürünün viskozitesine bakılarak anlaşılır. Çeşitli memleketlerde çeşitli viskozite aletleri (viskozimetreler) kullanılır. Avrupa'da Engler, ABD'de Saybolt, İngiltere'de Redwood metodlarına dayanan viskozite aletleri kullanılır.
Elektrik viskozitesi: Bir gazın yoğunluğuna ve mekanik viskozitesine bağlı olmadan, elektrik şeraresine (kıvılcımına) gösterdiği dirence denir.